Gübredeki artış yüzde 152'yi geçti

TÜİK verilerine göre, tarımsal girdi fiyatları Aralık 2021'de yıllık yüzde 45.6, aylık yüzde 9.8 oranında artarak yeni bir rekor kırdı. Gübrede artış ise yüzde 152'yi aştı. Kasım'da girdi fiyatlarındaki artış yıllık yüzde 36.2 ve aylık yüzde 8.52 olmuştu. Bu tablo bize, gıda fiyatlarındaki artışın süreceğini gösteriyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2020 Aralık ayına ilişkin Tarımsal girdi fiyat endeksini (Tarım-GFE) açıkladı. Tarım-GFE, 2021 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 9.82, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 45.61, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 45.61 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 27.89 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 7.30, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 10.19 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre göre tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 31.91, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 47.85 artış görüldü.

Gübredeki artış yüzde 152'yi geçti

Yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 16.22 ile malzemeler ve yüzde 16.98 ile veteriner harcamaları oldu. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 152.42 ile gübre ve toprak geliştiriciler ve yüzde 69.89 ile çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayanlar) olarak kayıtlara geçti. Aralık 2021 alt gruplara göre diğer artış oranları ise şöyle gerçekleşti: Tohum ve dikim materyali yüzde 19.54, tarımsal ilaçlar yüzde 25.50, hayvan yemi yüzde 40.41, enerji ve yağlar yüzde 48.74, makine bakım masrafları yüzde 49.23. 

Aylık artışın düşük olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 0.90 ile tohum ve dikim materyali ve yüzde 1.32 ile veteriner harcamaları oldu. Buna karşılık, aylık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise yüzde 19.27 ile makine bakım masrafları ve yüzde 18,20 ile gübre ve toprak geliştiriciler olarak gerçekleşti.

Mazotun fiyatı 1 yılda yüzde 100 arttı

Tarım-GFE, bir önceki ay olan Kasım ayında aylık yüzde 8.52, yıllık bazda da yüzde 36.20 yükselmişti. Öte yandan, Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) verilerine göre ise son 1 yılda gübre fiyatları çeşitlerine göre değişmekle birlikte yüzde 236-441 arasında değişti. Çiftçinin kullandığı mazotta da aşırı yükseliş oldu. Aralık 2020'de 1 litre mazot yaklaşık 7 liradan satılırken, şu an kullanılan mazot 15 lira civarında. Mazotun fiyatı 1 yılda yüzde 100'den fazla arttı.

Diğer yandan TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Tarım Kredi Kooperatiflerine borcu olan çiftçiler hakkında da açıklama yaptı. "Çiftçilerimiz girdi ihtiyaçları için kullandığı Tarım Kredi Kooperatiflerine olan kredi borçlarından dolayı da sorunlar yaşıyor" diyen Bayraktar, kooperatifler tarafından icra işlemlerinin başlatıldığını, çiftçilerin yapılandırma beklediklerini belirtti.

KDV indirimi devede kulak

Tarımsal girdi fiyatlarındaki rekor artış kaçınılmaz olarak gıda maddelerinde de artışa neden olacak. Geçtiğimiz hafta temel gıda maddelerinde KDV'nin yüzde 8'den yüzde 1'e çekilmesi üzerine marketler fiyat etiketlerini değiştirmişti. KDV'deki yüzde 7'lik indirim neticesinde etiketler 1 lirada 7 kuruş, 10 lirada 70 kuruş, 100 lirada 7 lira düşmüştü. Yapılan indirimlerin ardından 5 litrelik ayçiçekyağı 119 TL'den 111.30 TL'ye, 500 gramlık kaşar peyniri 41.95 TL'den 39.25 TL'ye, 1 kilogram baldo pirinç 14.50 TL'den 13.55 TL'ye, 500 gram makarna 6.75 TL'den 6.30 TL'ye, 30'lu yumurta 45.90 TL'den 42.95 TL'ye gerilemişti. Ancak çiftçinin maliyetlerinin artması ister istemez ürünlere de yansıyacağından yüzde 7'lik KDV indirimi çarşı-pazar fiyatlarının ucuzlamasına yönelik beklentinin şimdiden boşa çıkacağını göstermiş oldu.

Maliyetler düşmeden gıdada ucuzluk olmaz

Uzmanlar tarımda girdi maliyetlerinin ucuzlamadan gıdada fiyatların düşmeyeceği görüşünde birleşiyorlar. Uzmanlara göre, bitkisel üretim yapan çiftçinin en önemli girdileri traktör, mazot, gübre, tohum, ilaç, tarla kirası, işçilik ve işletme giderleri. Bu fakörler üretim maliyetlerini doğrudan etkiliyor. Hayvansal üretim yapanlar için hayvan materyali, yem, işçilik, hastalıklarla mücadele için veterinerlik hizmetleri ve yine işletme giderleri maliyetleri en çok etkileyen unsurlar. Elde edilen tarımsal ürün veya hayvansal ürünün tüketiciye ulaşması için nakliye, ambalaj, vergiler, aracı kârları, reyon, pazarlama giderleri maliyetleri artıran en önemli kalemler. Uygulanan politikalara bakıldığında bitkisel üretimde ve hayvancılıkta üretim maliyetlerini düşürecek önemli hiç bir önlem alınmazken, maliyetleri artıracak bir çok karar alınıyor.

YENİ MESAJ - EYÜP KABİL